της Σόνιας Μητραλιά
Η 5η διεθνής συνάντηση της Παγκόσμιας Πορείας Γυναικών έγινε στο Κιγκάλι της Ρουάντα, από τις 4 μέχρι τις 14 Δεκεμβρίου 2004. Η επιλογή της Ρουάντα δεν ήταν τυχαία. Είχε αποφασιστεί στην προηγούμενη διεθνή συνάντηση στο Δελχί, το 2003, για δυο λόγους. Πρώτον, επειδή έπρεπε να ενθαρρυνθεί η μεγαλύτερη άμεση συμμετοχή των πολυάριθμων γυναικείων οργανώσεων της Αφρικής που μετέχουν στην Π.Π.Γ., και οι οποίες δεν έχουν τις δυνατότητες (χρήματα, βίζες, κλπ) να παρακολουθούν τις διεθνείς της συναντήσεις. Και δεύτερον, επειδή στη Ρουάντα είχε γίνει, ακριβώς πριν από 10 χρόνια, μια γενοκτονία με πάνω από ένα εκατομμύριο νεκρούς, που παραπέμπει στην καρδιά των πιο ουσιαστικών προβλημάτων που απασχολούν την ανθρωπότητα.
Η 5η διεθνής συνάντηση στέφθηκε από επιτυχία. Στις εργασίες της έλαβαν μέρος 73 εκπρόσωποι από 31 χώρες. 2 από την Ασία, 3 από τη Μέση Ανατολή, 4 από τη Λατινική Αμερική, 5 από τη Βόρεια Αμερική, 15 από την Ευρώπη, 44 από την Αφρική καθώς και 30 παρατηρήτριες από τη Ρουάντα και τις όμορες χώρες.
Σύμφωνα με το αίτημα των Αφρικανίδων, οι τρεις πρώτες μέρες είχαν πιο παιδαγωγικό χαρακτήρα. Έπρεπε να δοθεί η δυνατότητα στις εκπροσώπους της Αφρικής να εξοικειωθούν με έννοιες ή ακόμα και τους όρους, που το διεθνές γυναικείο κίνημα χρησιμοποιεί στην πρακτική του στις τελευταίες δεκαετίες. Ένα παράδειγμα: το αντικείμενο της «συλλογικότητας παγκοσμιοποίηση και συμμαχίες» παρέμενε μυστηριώδες για τις Αφρικανίδες καθώς παρέπεμπε στη συμμετοχή και παρέμβαση της Π.Π.Γ. στα διεθνή Κοινωνικά Φόρουμ, που είναι σχεδόν άγνωστα και σίγουρα πολύ απόμακρα στη Μαύρη Αφρική.
Εδώ όμως χρειάζεται μια απαραίτητη διευκρίνιση. Οι αφρικανικές οργανώσεις που μετέχουν στην Π.Π.Γ. ή έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με αυτήν, δεν είναι όπως θα τις φανταζόμασταν. Δηλαδή, μικρές οργανώσεις διανοούμενων γυναικών. Αντίθετα, είναι οργανώσεις βάσης μαζικές με χιλιάδες μέλη και συσπειρώνουν γυναίκες, συνήθως αναλφάβητες, που μάχονται καθημερινά όχι μόνο για το δικό τους επιούσιο αλλά και για εκείνο της οικογένειάς τους, της συνοικίας και του χωριού τους. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι όλες οι αναλύσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η επιβίωση της Μαύρης Αφρικής στηρίζεται στη συλλογική εργασία και την εφευρετικότητα των δικτυωμένων γυναικών της!
Από την τέταρτη μέρα των εργασιών της, η 5η διεθνής συνάντηση της Π.Π.Γ. μπήκε στη συζήτηση για την επικύρωση της «Παγκόσμιας Χάρτας των Γυναικών για την Ανθρωπότητα» της παγκόσμιας εκστρατείας της του 2005. Η γλώσσα ήταν κοινή όταν οι συζητήσεις περιστρέφονταν γύρω από την καταγγελία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, του ιμπεριαλισμού, του μιλιταρισμού ή της πατριαρχίας πάνω στην οποία βασίζουμε την αντίληψή μας του άλλου εφικτού κόσμου για τις γυναίκες, δηλαδή για τον ίδιο τον άνθρωπο. Όμως, αυτή η κοινή γλώσσα δεν υπήρχε όταν θίγονταν δυο άλλα προβλήματα, που για τις γυναίκες των άλλων ηπείρων (και ειδικά για τις λευκές) είναι δεδομένα: το δικαίωμα στην έκτρωση και τα δικαιώματα των λεσβίων.
Αν και δύσκολες και επώδυνες, αυτές οι συζητήσεις αποδείχθηκαν τελικά οι πιο ουσιαστικές. Κατ’αρχήν, επειδή έπεισαν τις άλλες γυναίκες να δουν τη γυναικεία πραγματικότητα με τα μάτια των Αφρικανίδων. Κατόπιν, επειδή τις ανάγκασαν να μην επαναπαύονται στις «πολιτικά σωστές» θέσεις τους, αλλά να τις «μεταφράσουν» στη γλώσσα των Αφρικανίδων, δηλαδή να τις εμπλουτίσουν με τις δικές τους εμπειρίες και προτεραιότητες όπως οι καταναγκαστικοί γάμοι και ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων, η μάχη για την επιβίωση και η πείνα, οι επιδημίες ή ακόμα και ο ενδημικός πόλεμος.
Τελικά, οι συμβιβασμοί που έγιναν στα επίμαχα ζητήματα της Παγκόσμιας Χάρτας, ανέδειξαν τη διάθεση για κοινούς αγώνες ενάντια στον καπιταλισμό και στην πατριαρχία. Παρά ή μάλλον εξαιτίας των τριβών και των αντιπαραθέσεων που είχαν προηγηθεί, κοινό ήταν τελικά το αίσθημα ότι όλες βγήκαν από αυτή την 5η διεθνή συνάντηση στην Αφρική πιο δυνατές και πιο ώριμες. Η Χάρτα εγκρίθηκε με κάποιες μικρές αλλαγές και βελτιώσεις από την συντριπτική πλειοψηφία των εκπροσώπων. Η παγκόσμια πορεία (σκυταλοδρομία) που θα την μεταφέρει, θα ξεκινήσει στις 8 Μαρτίου από τη Βραζιλία και θα καταλήξει στις 17 Οκτωβρίου 2005 στην Μπουρκίνα Φάσο, αφού θα έχει διατρέξει 63 χώρες ή αυτόνομες περιοχές. Στο πέρασμά της (σε πρωτεύουσες, σύνορα, πόλεις…) θα οργανωθούν διάφορες μικρές και μεγάλες εκδηλώσεις μαζί με γυναικεία και κοινωνικά κινήματα. Κάθε χώρα διαλέγει τα θέματα που προβάλει κατά προτεραιότητα, ανάλογα με τη δική της πολιτική πραγματικότητα. Στις 8 Μαρτίου, η εκκίνηση στο Σάο Πάολο θα συνδυαστεί με εκδηλώσεις σε δεκάδες χώρες, ενώ η 17η Οκτωβρίου, μέρα κατάληξης στην Μπουρκίνα Φάσο, θα σημαδευτεί από τις 24 ώρες φεμινιστικής αλληλεγγύης σε όλο τον πλανήτη. Και όλα αυτά χωρίς να ξεχνάμε ότι στην Ευρώπη μας, το μεγάλο ραντεβού είναι στις 28 και 29 Μαΐου στη Μασσαλία, με το Ευρωπαϊκό Φεμινιστικό Φόρουμ και τη μεγάλη διαδήλωση του γυναικείου κινήματος.
Όσο για την επόμενη διεθνή συνάντηση της Παγκόσμιας Πορείας Γυναικών, αυτή ορίστηκε να γίνει κάπου στα υψίπεδα των περουβιανών Άνδεων, τον Ιούνιο του 2006.